اظهارنامه ی ثبت اختراع چیست:
وفق ماده 2 آیین نامه ی اجرایی قانون ثبت اختراعات، ثبت اختراع مستلزم تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت است. ثبت شرکتها نحوه تنظیم اظهارنامه ثبت اختراع به این صورت سات که در ابتدا باید در سه نسخه و در فرم مخصوص و به زبان فارسی تنظیم شده و پس از ذکر تاریخ، توسط متقاضی یا نماینده قانونی وی امضاء شود. چنانچه اسناد ضمیمه اظهارنامه و سایر اسناد مربوط، به زبان دیگری غیر از فارسی باشد، ارائه اصل مدارک مورد نیاز همراه با ترجمه عادی کامل آن ها الزامی است. مع ذلک اگر ترجمه کامل این مدارک برای متقاضی میسر نباشد، می تواند خلاصه آن ها را به فارسی ضمیمه نماید. مرجع ثبت در صورت لزوم می تواند در جریان بررسی اظهارنامه، ترجمه رسمی مدارک مزبور را مطالبه کند. چنانچه اصطلاحات فناوری و علمی به کار رفته در اسناد مذکور، معادل فارسی نداشته باشند، ذکر همان اصطلاحات کفایت می کند.

ادعای اختراع باید عناصر اختراعی را که حمایت از آن درخواست شده است، در چارچوب مشخصه های فنی تعیین کند. هر اختراع می تواند مشتمل بر یک یا چند ادعا باشد. ادعا یا ادعاها باید صریح و منجز بوده و دارای شرایط ذیل باشند:

1. معقول بودن تعداد آن ها با توجه به ماهیت اختراع و شماره گذاری ترتیبی آن ها در صورت تعدد.
2. از اطلاعات افشاء شده در توصیف اختراع فراتر نرود و به طور کامل در توصیف اثبات و مدلل شده باشد.
3. ویژگی های فنی قابل حمایت را با استفاده از جملات مثبت،بیان نماید.
4. جز در موارد غیرقابل اجتناب،از ارجاع به نقشه ها یا توصیف امتناع گردد و تا حد ممکن از به کار بردن عباراتی مانند "همان طور که در توصیف آمد" یا "همان طور که در نقشه ها نشان داده شده" خودداری شود.
5. در صورتی که برای فهم ادعا ارجاع به نقشه ضرورت داشته باشد، پس از بیان ادعا، شماره صفحه نقشه و علامت مشخص کننده آن در داخل پرانتز گردد.
6. مشتمل بر شیوه اجرا و مزایای اختراع نباشد.

تاریخ وصول اظهارنامه یا تاریخ داده پیام، تاریخ اظهارنامه تلقی می گردد.

وفق ماده ی 5، اظهارنامه ثبت اختراع باید حاوی نکات ذیل باشد:

1-اسم، شماره ملی، نشانی، کد پستی، تابعیت و سمت متقاضی و در صورتی که متقاضی شخص حقوقی است ذکر نام، نوع فعالیت، اقامتگاه، محل و شماره ثبت، تابعیت، مرکز اصلی و عنداللزوم هرگونه شناسه دیگر آن الزامی است؛
2-اسم، شماره ملی، نشانی و کدپستی نماینده قانونی متقاضی، در صورت وجود؛
3-اسم، اقامتگاه و کدپستی شخص یا اشخاصی که صلاحیت دریافت ابلاغ ها در ایران را دارند، در صورتی که متقاضی مقیم ایران نباشد؛
4-اسم، نشانی و شغل مخترع، در صورتی که متقاضی شخص مخترع نباشد؛
5-عنوان اختراع به نحوی که اختراع ادعایی را مشخص سازد و مشتمل بر کلماتی مثل "بهتر" و غیره نبوده و ترجیحاَ بین سه تا 10 کلمه باشد؛
6-تاریخ، محل و شماره اظهارنامه یا گواهی نامه اختراع در خارج، در صورت درخواست حق تقدم؛
7-اطلاعات مربوط به اظهارنامه اصلی در صورت تکمیلی بودن اختراع؛
8-تعداد صفحات توصیف، ادعاها، خلاصه توصیف اختراع و نقشه ها؛
9-تعیین طبقه اختراع بر اساس طبقه بندی بین المللی اختراعات؛
10-تعیین ضمائم
تبصره 1-در صورت تسلیم اظهارنامه و سایر اسناد مربوط توسط اشخاص حقوقی، امضاء آن ها از طرف اشخاص مجاز، ضروری است.
تبصره 2-اسم و نشانی متقاضی مقیم خارج از کشور، علاوه بر فارسی باید به حروف لاتین باشد و با همان حروف نیز ثبت و آگهی شود.

به موجب ماده ی 6، مدارک ذیل می بایست ضمیمه ی اظهارنامه شود:
1-توصیف اختراع
2-ادعا یا ادعاهای اختراع
3-خلاصه ای از توصیف اختراع
4-نقشه یا نقشه ها،در صورت لزوم
5-مدارک مثبت هویت متقاضی و مخترع
6-درخواست کتبی مبنی بر عدم ذکر اسم مخترع، چنانچه مخترع نخواهد اسم وی ذکر شود.
7-مدارک مربوط به حق تقدم که باید همزمان با تسلیم اظهارنامه یا حداکثر ظرف 15 روز از آن تاریخ تسلیم شود.
8-رسید مربوط به پرداخت هزینه های قانونی
9-مدارک نمایندگی، در صورتیکه تقاضا توسط نماینده قانونی به عمل آید.

تبصره 1-چنانچه اظهارنامه در زمان تقاضا فاقد شرایط مقرر در ماده 11 قانون باشد، مرجع ثبت از متقاضی دعوت خواهد کرد تا از تاریخ ابلاغ ظرف 30 روز اصلاحات لازم را انجام دهد و تاریخ تقاضا همان تاریخ دریافت اصلاحات مذکور خواهد بود. اگر در مهلت تعیین شده اصلاح صورت نگیرد، اظهارنامه کان لم یکن تلقی خواهد شد. این مهلت برای اشخاص مقیم خارج از کشور 60 روز می باشد.

تبصره 2- اگر در اظهارنامه به نقشه هایی اشاره شود که در آن درج یا ضمیمه نشده است مرجع ثبت از متقاضی دعوت می کند تا نقشه ها را ظرف 30 روز ارائه دهد. در صورت ارائه، تاریخ دریافت نقشه ها، تاریخ تقاضا تلقی خواهد شد. در غیر این صورت، مرجع ثبت تاریخ تقاضا را همان تاریخ دریافت اظهارنامه قید نموده و اشاره به نقشه ها را کان لم یکن تلقی خواهد کرد. این مهلت برای اشخاص مقیم خارج از کشور 60 روز می باشد. هر صفحه از توصیف، ادعا، خلاصه توصیف و نقشه اختراع باید توسط متقاضی یا نماینده قانونی او امضاء گردد.(ماده 7)

اظهارنامه باید فقط به یک اختراع یا به دسته ای از اختراعات مرتبط که یک اختراع کلی را تشکیل می دهند مربوط باشد. در غیر این صورت، متقاضی می تواند اظهارنامه مربوط به اختراع خود را به دو یا چند اظهارنامه مجزا و مستقل تقسیم نماید (ماده 8).

وفق ماده ی 9، اظهارنامه تقسیمی باید دارای الزامات اظهارنامه اصلی بوده و در تسلیم آن نکات ذیل رعایت گردد:
1-شماره و تاریخ اظهارنامه اولیه
2-در صورت درخواست حق تقدم از سوی متقاضی،ذکر شماره و تاریخ اظهارنامه نخستین،همراه با محل حق تقدم
3-اصلاح توصیف،ادعا،نقشه و خلاصه توصیف مذکور در اظهارنامه اصلی
4-مدارک مربوط به پرداخت هزینه اظهارنامه های تقسیمی

تبصره- در صورت ادعای حق تقدم های متعدد برای اظهارنامه اصلی، متقاضی تقسیمی می تواند از حق تقدم یا حق تقدم هایی که از نظر موضوعی مرتبط با آن اظهارنامه تقسیمی باشد، استفاده کند.

توصیف اختراع:

توصیف اختراع باید صریح و همراه با جزییات کامل و مشمل بر نکات ذیل باشد:
1-عنوان اختراع به گونه ای که در اظهارنامه ذکر گردیده است.
2-زمینه ی فنی اختراع مربوط
3-مشکل فنی و بیان اهداف اختراع
4-شرح وضعیت دانش پیشین و سابقه ی پیشرفت هایی که در رابطه با اختراع ادعایی وجود دارد،به نحوی که برای درک و بررسی جدید بودن اختراع کفایت کند.
5-ارائه راه حل برای مشکل فنی موجود،همراه با شرح دقیق و کافی و یکپارچه اختراع.
6-توصیف اشکال،نقشه ها،نمودارها در صورت وجود،به نحوی که یک متخصص در آن زمینه بتواند اختراع را درک و ارتباط اجزای آن را دریابد.ارجاع به شماره هایی که برای بیان ویژگی های اختراع در نقشه آمده است الزامی است.
7-بیان واضح و دقیق مزایای اختراع ادعایی نسبت به اختراعات پیشین،به نحوی که ویژگی جدید بودن اختراع و تاثیر فنی آن را روشن سازد.
8-توضیح حداقل یک روش اجرایی برای به کارگیری اختراع.
9-ذکر صریح کاربرد صنعتی اختراع در صورتی که ماهیت اختراع گویای این امر نباشد.

خلاصه توصیف اختراع باید مستقیماً زمینه ی فنی ای که اختراع به آن تعلق دارد را تعیین کند تا در جستجوی سوابق اختراع ادعایی مورد استفاده قرار گیرد.در خلاصه اختراع  نکات ذیل باید در نظر گرفته شود:
1-با عنوان اختراع شروع شود و مشتمل بر 70 تا 200 کلمه باشد.
2-مشکل فنی،اساس راه حل ارائه شده برای آن و کاربرد یا کاربردهای اصلی اختراع را اجمالاَ روشن نماید.
3-در صورت لزوم،مشتمل بر فرمول های شیمیایی یا معادلات ریاضی باشد تا براساس آن ها ویژگی های اختراع به بهترین شکل بیان شود.
4-در صورتی که برای توضیح اختراع ارجاع به نقشه های ارجاع دهنده به هر یک از نقشه ها در داخل پرانتز ذکر گردد.
5-عدم بیان ارزش و مزایای اختراع.

وفق ماده ی 14،خلاصه توصیف فقط برای بیان اطلاعات اختراع به کار می رود و نمی تواند مبنای تفسیر برای تعیین حدود ادعا باشد.

چنانچه نقشه ها،نمودارها و جداول، بخشی از ضمیمه اظهارنامه اختراع باشند در ترسیم آن ها باید نکات ذیل رعایت شوند:
1-در یک روی صفحه کاغذ با دوام و در قطع A4، با خطوط پر رنگ و یکدست مشکی و غیررنگی کشیده شده و ترجیحاَ در رسم آن ها از ابزارهای فنی نقشه کشی استفاده شود و حداکثر حاشیه اوراق به ترتیب از بالا5/2 سانتی متر از چپ 5/1 سانتی متر،از راست 5/2 سانتی متر و از پایین 1 سانتی متر باشد.
2-وضوح و شفافیت نقشه ها به نحوی باشد که امکان تکثیر یا تصویر برداری آن میسر شود.
3-تمام عناصر نقشه یا نمودار دارای مقیاس یکسان باشد مگر آنکه برای فهم اختراع، برجسته نمودن بخش خاصی از نقشه و یا نمودار ضروری باشد.
4-تا حدامکان به صورت عمودی در صفحه قرار گیرد.
5-اعداد، حروف و نشانه ها به طور روشن ذکر شده و خوانا باشند.
6-شامل نشانه هایی باشد که در توصیف بتوان به آن ها ارجاع داد.
7-صفحات باید به ترتیب شماره گذاری شده و ترجیحاَ نشان دهنده ی شماره آن صفحه از کل صفحات باشد.
8-هیچ توضیحی نباید روی نقشه ها وجود داشته باشد مگر در مورد جداول و نمودارها.
9-در صورتی که هر یک از نقشه ها،نمودارها و جداول در بیش از یک صفحه باشد،کل صفحات باید بدون حذف بخشی از آن ها،شامل نشانه هایی مستقل از شماره صفحات باشد به نحوی که ارتباط و تمامیت قسمت ها را با یکدیگر روشن سازد.

چنانچه در اظهارنامه، توصیف، خلاصه توصیف، ادعا یا ادعاها و نقشه ها، به واحدهای اندازه گیری وزن و حرارت، انرژی، نور، صدا، مغناطیس و از این قبیل امور اشاره شده باشد، از قواعد متعارف باید استفاده شود.
سایر ضمایم اظهارنامه، به جز نقشه، نمودار و جدول، باید روی کاغذ دارای قطع A4 درج و نکات ذیل در مورد آن ها مراعات گردد.
1-متن آن ها به صورت تایپ شده ارائه گردد و فاصله بین سطور بیش از 5/1 سانتی متر نباشد.
2-فرمول های شیمیایی و ریاضی ممکن است به صورت دستی نوشته شوند.
3-صفحات باید دارای حاشیه 3 سانتی متری در بالا و سمت راست و 2 سانتی متری از پایین و سمت چپ باشند.
4-شماره گذاری صفحات،باید به عدد فارسی و به نحوی باشد که شروع قسمت توصیف اختراع با شماره یک آغاز و به ترتیب تا پایان ادعاها و خلاصه اختراع شماره گذاری شود.چنانچه اظهارنامه همراه با نقشه،نمودار و جداول باشد ابتدای آن ها باید با شماره های جدید از یک شماره گذاری شوند.
5-اوراق نباید تاخورده و پاره شده باشند و فقط روی یک کاغذ نوشته می شود.

درخواست حق تقدم:
در صورتی که متقاضی طبق ماده 9 قانون، درخواست حق تقدم کرده باشد، هنگام تقاضای ثبت اختراع باید درخواست خود را وفق فرم مخصوص و به همراه مدارکی که حاکی از این حق باشد به مرجع ثبت تسلیم نماید. این درخواست باید مشتمل بر نکات ذیل باشد:
1-تاریخ و شماره اظهارنامه اصلی
2-طبقه بندی بین المللی مرتبط با اظهارنامه اصلی؛
3-کشور یا کشورهایی که اظهارنامه اصلی در آن جا تسلیم شده است و چنانچه اظهارنامه منطقه ای یا بین المللی مبنای حق تقدم باشد،ذکر ماخذ آن.

به موجب ماده ی 19، در صورتی که متقاضی مدعی دو یا چند اظهارنامه پیشین باشد، مدت حق تقدم از زمان مقدم ترین آن ها محاسبه می گردد. مدت زمان حق تقدم در ثبت اختراع، 12 ماه از تاریخ تسلیم اظهارنامه ی اصلی خواهد بود. در این مورد روز تسلیم جزء مدت محسوب نخواهد شد و اگر آخرین روز مصادف با روز تعطیل باشد، این مدت تا آخرین ساعت اولین روز اداری بعد از روز تعطیل، محاسبه خواهد شد.